Kardiologia dziecięca

Odległe wyniki leczenia chirurgicznego zależą od wieku operowanego dziecka oraz stopnia zaburzeń hemodynamicznych.

Zmiany resztkowe obejmują resztkowy przeciek lub rekanalizację ubytku (zwykle nieistotne hemodynamicznie), ryzyko wystąpienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia, utrzymujące się nadciśnienie płucne, które niekiedy postępuje mimo zamknięcia ubytku. Porównawcza analiza odległych wyników korekcji wady wykonywanej w latach 60. i 80. wykazała znacznie lepsze wyniki zabiegów wykonywanych w ostatnim okresie z powodu młodszego wieku operowanych dzieci - niewystępowało zaawansowane nadciśnienie płucne i nagłe zgony. Stwierdzono lepszy ogólny stan zdrowia leczonych pacjentów, który nie różnił się od stanu zdrowia całej populacji.

U niektórych pacjentów, w różnym okresie po korekcji ubytku przegrody międzykomorowej, w kontrolnych badaniach echokardiograficznych stwierdza się "nabyte" zwężenie podzastawkowe aorty w postaci mięśniowo-włóknistego pierścienia, niekiedy z narastaniem gradientu ciśnienia między lewą komorą a aortą. Zmian tych nie rozpoznaje się ani echokardiograficznie, ani angiograficznie przed leczeniem chirurgicznym. Uważa się jednak, że "nabyte" podzastawkowe zwężenie aorty rozwija się na podłożu anatomicznego uszkodzenia niewykrytego w przedoperacyjnych badaniach diagnostycznych. Narastający gradient ciśnienia w drodze odpływu lewej komory może być wskazaniem do ponownego leczenia chirurgicznego.

Następstwem korekcji wady jest blizna po wentrykulotomii, co obecnie dotyczy niewielkiej liczby chorych, ponieważ najczęściej ubytek zamyka się z dostępu przez prawy przedsionek. W zapisie EKG często stwierdza się całkowity blok prawej odnogi pęczka Hisa zarówno u pacjentów operowanych z dostępu przez prawy przedsionek, jak i przez komorę. Pooperacyjny blok prawej odnogi z odchyleniem osi elektrycznej serca w lewo wskazuje na uszkodzenie układu przewodzącego i predysponuje do wystąpienia całkowitego bloku serca. Stwierdzono, że zamykanie ubytku z dostępu przez prawy przedsionek nie zapobiega tym następstwom. W odległym okresie pooperacyjnym mogą również występować komorowe zaburzenia rytmu, częstsze u dzieci operowanych w późniejszym okresie życia, które na ogół nie wymagają leczenia umiarawiającego.