Serce (cor s. cardia) jest narządem ośrodkowym układu naczyniowego określanym przez anatomów jako mięsień wydrążony, odgrywający rolę pompy. Serce pobiera krew krążącą w organizmie z obu żył głównych, górnej i dolnej (vena cava superior et inferior), oraz z żył płucnych.
Krew z komór serca tłoczona jest do aorty (największa tętnica człowieka) i pnia płucnego (łac. truncus pulmonalis).
Serce podzielone jest na dwie podobne do siebie połowy: serce prawe, w którym krąży krew żylna, oraz serce lewe, w którym krąży krew tętnicza. Serce prawe tłoczy krew do małego (płucnego) krążenia, lewe do wielkiego, przy czym obie połowy kurczą się stale równocześnie i wypychają tę samą ilość krwi.
Każda z wymienionych wcześniej połów dzieli się z kolei na dwie części:
a) mniejszą, górną, o cienkich ścianach, zwaną przedsionkiem (atrium), do którego krew dopływa z zewnątrz;
b) większą, dolną, o ścianach grubszych i bardziej odpornych, zwaną komorą (ventriculus), która wypycha krew z serca.
Każdy z przedsionków, łączy się z odpowiednią komorą obszernym otworem nazywanym ujściem przedsionkowo-komorowym (ostium atrioventriculare), a każda komora - z początkiem wielkich tętnic: komora prawa ujściem pnia płucnego (ostium trunci pulmonalis) z pniem płucnym, komora lewa ujściem aorty (ostium aortae) z tętnicą główną (aortą). Obie połowy serca, prawa i lewa, całkowicie przedzielone są przegrodą mięśnia sercowego (septum cordis ), która na poziomie przedsionków ma nazwę przegrody międzyprzedsionkowej (septum interatriale).
We wszystkich czterech ujściach umocowane są odpowiednie zastawki, które regulują kierunek przepływu krwi, nie pozwalając na jej cofanie z wielkich tętnic do komór ani z komór do przedsionków. W sercu występuje na przemian skurcz (systole) i rozkurcz (diastole) komór i przedsionków. W momencie gdy przedsionki wypełniają się krwią, komory wyrzucają krew na obwód. Następnie rozkurczają się komory serca i krew przez ujścia przedsionkowo-komorowe prawe i lewe napływa z przedsionków do komór.
Przy osłuchiwaniu serca zjawiska te słyszalne są jako szmery, które nazywamy tonami serca. Ton pierwszy, czyli ton skurczowy, pochodzi głównie z kurczących się komór, ton drugi wywołany jest uderzeniem cofającej się krwi o zamknięte zastawki: aortalną i pnia płucnego.
Naczynia, w których krew kieruje się do serca, noszą nazwę żył, wszystkie naczynia, w których krew odpływa z serca - tętnic, niezależnie od jakości krwi, jaka w nich krąży.
Jeśli chodzi o rozwój embrionalny serce nie jest niczym innym jak odcinkiem cewy naczyniowej, który osiągnął dużą siłę i grubość przez powiększenie swego światła i przyrost mięśniówki ściany.
|